Odcienie żałoby na świecie

Większości z nas żałoba jawi się w czarnych barwach. Przywdziewamy ten kolor na znak smutku, w ten sposób manifestując również stratę. Czarny, kojarzony z mrokiem i śmiercią, najczęściej pojawia się w filmach, literaturze i sztuce, jako znak przemijania i skończoności.

Co ciekawe, według Henryka Biegeleisena, polskiego etnografa i historyka literatury polskiej, możemy mówić o jeszcze jednym znaczeniu tej barwy. W książce Śmierć w obrzędach i zwyczajach ludu polskiego z 1930 roku, pisze: „noszenie czarnych szat na znak żałoby po zmarłych – dziś najbardziej rozpowszechniony zwyczaj – wywodzi się z wyobrażenia, właściwego pierwotnym społeczeństwom, że kolor czarny jest środkiem obrony przed złym duchem zmarłego i demonem śmierci (…) czarny strój, miał pierwotnie na celu pozostałych przy życiu czynić niewidzialnymi, ukryć ich przed napadami umarłego, albo sprawić, żeby przebranych nie poznał zły, mściwy duch nieboszczyka” (źródło: https://etnomuzeum.eu/zbiory/koszula-zalobna).

Kolor czarny jest kojarzony ze śmiercią od czasów starożytnych. Z kolei w Anglii czerń stała się popularnym kolorem żałobnym, kiedy żyjąca w XIX wieku królowa Wiktoria zaczęła ubierać czarne suknie na znak straty i bólu po swoim mężu, księciu Albercie. Co ciekawe, angielska królowa nosiła ten kolor przez kolejne 40 lat po śmierci męża.

Biel

W odróżnieniu od europejskiej czerni, w chińskiej kulturze to właśnie biały jest tradycyjnie związany z żałobą oraz zwyczajami pogrzebowymi. Jest symbolem czystości i spokoju. Biel pojawia się również w Indiach, gdzie będzie znakiem oczyszczenia oraz odrzucenia ziemskich przywiązań. Białe szaty zobaczymy również kulturze w Bliskiego Wschodu: w niektórych muzułmańskich krajach to właśnie biały będzie noszony na znak żałoby.

Fiolet

Kolor, który od wieków kojarzono z rodzinami królewskimi, posiada głębokie znaczenie dla katolików w czasie obchodów Wielkiej Nocy (jako znak męki Jezusa Chrystusa). Fioletowy w kontekście żałoby często symbolizuje duchowość, pokutę i smutek. W Tajlandii, podczas gdy inni członkowie rodziny na znak żałoby ubiorą czerń, wdowy wybiorą fiolet. W tym kontekście będzie on symbolizował smutek i stratę. W Brazylii żałobny ubiór niektórych katolików będzie połączeniem czerni z fioletem. Co ciekawe, ubranie fioletu bywa uważane za przynoszące pecha przy każdej innej okazji.

Niebieski

Zdecydowanie mniej powszechny niż inne kolory, najczęściej postrzegany jako barwa duchowości, nieskończoności lub nieba. W niektórych kulturach niebieski symbolizuje czystość i spokój. W tradycyjnej koreańskiej kulturze niebieski (odcień indygo) był uznawany za kolor żałoby, symbolizując mądrość i doświadczenie życiowe. Współcześnie jednak nawet w tym regionie świata można zauważyć przewagę czerni.

Kolory życia

Warto wspomnieć, że ze względu na coraz bardziej spersonalizowane pożegnania, tradycyjne barwy żałoby bywają pomijane. Zdarza się, że rodzina zmarłego życzy sobie, aby nikt z obecnych nie był ubrany na czarno. Coraz częściej jako znak celebracji i uhonorowania życia prosi się uczestników o barwne stroje. W tej kwestii powinniśmy zawsze dostosowywać się do woli zmarłego lub jego rodziny.