Jak zorganizować transport zwłok z zagranicy?

Proces sprowadzenia zwłok z zagranicy reguluje treść ustawy o cmentarzach i chowaniu zmarłych. Tego typu działania wymagają uzyskania pozwolenia starosty właściwego ze względu na miejsce zamieszkania, w którym zwłoki lub szczątki ludzkie mają być pochowane. Pozwolenie można uzyskać wyłącznie po porozumieniu z właściwym powiatowym inspektorem sanitarnym. Sprawne sprowadzanie ciała osoby zmarłej z zagranicy wymaga posiadania wiedzy i doświadczenia z tego zakresu, dlatego też działania te należy powierzyć wyłącznie renomowanym zakładom pogrzebowym specjalizującym się w świadczeniu tego typu usług.

Transport zwłok z zagranicy a COVID-19

W obecnych czasach sprowadzenie zwłok z zagranicy może nastręczać pewnych trudności z uwagi na trwającą od kilkunastu miesięcy pandemię COVID-19. W tej sprawie w maju 2020 roku były wydawane rozporządzenia z ramienia Rzecznika Praw Obywatelskich. Decyzje wydane przez Radę Ministrów ustaliły ograniczenia, nakazy oraz zakazy związane z wystąpieniem stanu epidemii i w związku z tym zadecydowano o bezwzględnym zakazie sprowadzenia do Polski zwłok i szczątków ludzkich w postaciach innych niż urna z prochami. W praktyce oznaczało to, że transport ciała z zagranicy w czasie trwania pandemii nie był możliwy aż do odwołania po interwencji Rzecznika Praw Obywatelskich.

Od 15 maja 2020 roku przepisy przestały obowiązywać, jednakże wzrost liczby zachorowań bądź też niestabilna sytuacja w kraju może przynieść nowe obostrzenia związane z zakazem sprowadzania do Polski zwłok i szczątków ludzkich bez uprzedniego poddania ich kremacji. Zniesiony nakaz kremacji zwłok, aby przewieźć je z zagranicy do Polski, pozwala na swobodny transport. Powinno to być poprzedzone uzyskaniem zaświadczenia polskiego konsula, które jest wydane po przedstawieniu pozwolenia od starosty.

Dokumenty potrzebne do sprowadzenia zwłok z zagranicy

Ubieganie się o uzyskanie pozwolenia na sprowadzenie zwłok z zagranicy wymaga dopełnienia wielu formalności. Udział w tym procesie bierze Państwowa Inspekcja Sanitarna, która zajmuje określone stanowisko, wydając odpowiednią opinię. Wskazuje w niej konieczność spełnienia wymogów rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 27 grudnia 2007 roku w sprawie wydawania pozwoleń i zaświadczeń na przewóz zwłok i szczątków ludzkich oraz Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 7 grudnia 2001 roku w sprawie postępowania ze zwłokami i szczątkami ludzkimi w zakresie higieniczno-sanitarnym.

Krewni osoby zmarłej za granicą, którzy biorą udział w procesie sprowadzania zwłok do Polski, powinni posiadać niezbędne dokumenty. Sprowadzenie ciała lub szczątków ludzkich z zagranicy w celu ich pochówku wymaga dokładnego zapoznania się z wykazem dokumentów. Jest on zawarty w Rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 27 grudnia 2007 roku. Chodzi o posiadanie aktu zgonu lub innego dokumentu urzędowego, który potwierdza ten stan, dokumentacji właściwej – wydawanej przez państwo, w którym zmarła dana osoba, i odpowiednich zaświadczeń umożliwiających zorganizowanie pochówku na terytorium Polski.

Organem głównym upoważnionym do wydawania zezwolenia na sprowadzenie z zagranicy szczątków jest starosta. To on weryfikuje załączone dokumenty, jak również występuje z wnioskiem o opinię do Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego.

Jak sprowadzić z zagranicy zwłoki osoby zmarłej na chorobę zakaźną?

Wszelkiego typu pozwolenia i zaświadczenia na pochówek osoby zmarłej za granicą są wydawane na wniosek osób uprawnionych. O zapytanie może wystąpić małżonek osoby zmarłej, krewny wstępny, czyli potomek w linii prostej – chodzi o dziecko, wnuka lub prawnuka; krewny wstępny, czyli przodek w linii prostej – dziadkowie, pradziadkowie, rodzice; krewny boczny do czwartego stopnia pokrewieństwa; powinowaci w linii prostej do pierwszego stopnia i osoby dobrowolnie zobowiązujące się do zorganizowania pochówku osoby zmarłej za granicą. 

Wszelkiego typu pozwolenia oraz zaświadczenia wydawane są na wniosek najbliższej rodziny osoby zmarłej, jednakże w terminie nie dłuższym niż 3 dni od złożenia wniosku o wydanie wymienionych dokumentów. W przypadku zgonu krewnego za granicą na skutek choroby zakaźnej, takiej jak dżuma, nosacizna, trąd, wąglik, gorączka powrotna wysypkowa, cholera, żółta gorączka i inne wirusowe gorączki krwotoczne, a także wścieklizna – pozwoleń nie wydaje się przed upływem dwóch lat od daty zgonu.

Zorganizowanie transportu lądowego zwłok lub szczątków ludzkich z zagranicy wymaga respektowania odpowiednich wymogów sanitarnych. Chodzi o przewóz w przygotowanych do tego celu pojazdach mechanicznych. W przypadku transportu lotniczego obowiązują specjalne urny bądź też komisyjnie zaplombowane trumny.

Skomplikowany proces sprowadzania zwłok z zagranicy wymaga dopełnienia wielu formalności. Tego typu zadanie można powierzyć zakładom pogrzebowym świadczącym usługi transportu szczątków ludzkich lub zwłok poza terytorium RP. Dzięki temu ma się gwarancję, że wszystkie działania w tym zakresie będą podejmowane w wyznaczonym terminie.